Organizacje pozarządowe prowadzą działalność w bardzo szerokim zakresie. Część organizacji skupia się na realizacji zadań związanych z aktywizacją zawodową osób z niepełnosprawnością, które tworzą grupę społeczną dotkniętą wysokim bezrobociem.
Grupa ta charakteryzuje się również dużą biernością w zakresie poszukiwania pracy. Działania podejmowane przez organizacje pozarządowe charakteryzują się większą elastycznością w przeciwieństwie do instytucji państwowych. Urzędy pracy często zdobywają i opracowują informacje na temat bezrobocia. Działający w oparciu o urzędy pracy system wspierania osób niepełnosprawnych na rynku pracy nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Powstała luka stanowi miejsce, w którym organizacje pozarządowe mają okazję zastosować nowatorskie oraz bardziej zindywidualizowane formy wsparcia.
Wśród organizacji pozarządowych nastawionych na realizację potrzeb szerszej społeczności można wymienić takie, które pełnią następujące funkcje:
• Integracyjna, która odpowiada za proces budowania więzi społecznych, zbliża jednostki oraz społeczności lokalne, grupy społecznie wykluczone,
• Opiekuńczo-wychowawcza ukierunkowana na kształtowanie osobowości dzieci, młodzieży oraz dorosłych, pomaga w wyrównaniu braków w sferze psychicznej, w sferze warunków życia oraz pomaga w tworzeniu optymalnych warunków rozwoju. Wspiera w tych obszarach życia, w których jednostki nie są wstanie działać w pełni samodzielnie.
• Normalizacyjna stanowi obszar harmonizowania działalności społecznej z wymogami prawa. Nawet najbardziej sprawnie działająca administracja państwowa nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb społeczeństwa, nie zawsze też potrafi dotrzeć w odpowiednim czasie z usługą lub świadczeniem.
Organizacje pozarządowe zajmujące się świadczeniem usług związanych z rynkiem pracy, poprzez swoją specyfikę, charakter oraz filozofię działania wyróżniają się na tle jednostek państwowych. Różnica ta ma przede wszystkim charakter jakościowy. Działania organizacji pozarządowych charakteryzują dwa priorytety: efektywność realizowanych usług oraz trafność rozpoznania rzeczywistych potrzeb środowiska. Personel zatrudniony do realizacji zadania posiada doświadczenie oraz kwalifikacje do pracy z daną grupą beneficjentów. Organizacje posiadają własną metodologię pracy opartą o wypracowane standardy jakości oraz innowacyjne rozwiązania.
Organizacje pozarządowe charakteryzują się w swojej pracy zindywidualizowanym podejściem opartym o zasadę kompleksowości działań. Bardzo ważnym aspektem w zakresie wspierania osób niepełnosprawnych w wejściu na rynek pracy jest również praca z otoczeniem beneficjenta. Dobry kontakt z rodziną, opiekunami prawnymi, jak i publicznymi służbami zatrudnienia jest bardzo ważny w pracy z beneficjentem i nie powinien być spychany na boczny tor.
Przepisy zawarte w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nakładają na województwa oraz powiaty obowiązek tworzenia programów dotyczących wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych. Ścisłą współpracę administracji samorządowej odpowiednich szczebli ze strukturami organizacji pozarządowych w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób z niepełnosprawnością determinują działania ujęte choćby w Ustawie o zatrudnieniu socjalnym. Zawarte w niej rozwiązania powołują do życia i wprowadzają do polskiego prawa takie instytucje jak Centra Integracji Społecznej oraz Kluby Integracji Społecznej – jednostki, których podstawowym zadaniem jest podejmowanie działań zmierzających do zapobiegania wykluczeniu społecznemu i reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ustawa ta stwarza możliwość szerokiego udziału w realizacji tych zadań organizacjom pozarządowym.
System zatrudniania socjalnego posiada również dość nowe rozwiązanie dotyczące organizowania i funkcjonowania spółdzielni socjalnych, stwarzając tym samym możliwości znalezienia zatrudnienia oraz powrotu na rynek pracy osobom niepełnosprawym. Powstawanie spółdzielni socjalnych często wspierane jest przez organizacje pozarządowe.
Organizacje pozarządowe posiadają również możliwość utworzenia ZAZ-ów, które tworzą miejsca pracy dla osób psychicznie chorych oraz upośledzonych umysłowo. Założeniem działalności ZAZ-u jest ich przejściowy charakter pomiędzy warsztatem terapii zajęciowej a zakładem pracy chronionej lub otwartym rynkiem pracy.
W procesie aktywizacji osób z niepełnosprawnością bardzo ważnym aspektem są zadania o charakterze informacyjnym, doradczym i szkoleniowym realizowane przez organizacje pozarządowe. Do tych działań można zaliczyć oferty indywidualnego wsparcia obejmujące specjalistyczne szkolenia, zajęcia warsztatowe, przygotowujące m.in. do skutecznego poszukiwania pracy, autoprezentacji lub radzenia sobie z sytuacjami trudnymi i stresowymi w samym miejscu pracy. Takie inicjatywy pozwalają na zwiększenie szans na znalezienie zatrudnienia wśród osób z niepełnosprawnością, zwiększa się wśród nich poczucie własnej wartości oraz motywacja do podjęcia zatrudnienia.
Organizacje pozarządowe wspierają państwo tam, gdzie nie jest ono w stanie w pełni realizować swoich zadań. Jednym z tych zadań jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Stanem idealnym, na którym powinny skupić się działania organizacji pozarządowych oraz organów państwowych jest opracowanie standardów działania w celu zwiększenia efektywności zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.
Literatura:
http://www.fise.org.pl/files/1bezrobocie.org.pl/public/Raporty/JKalita_raport_dot_osob_niepelnosprawnych_na_rynku_pracy.pdf
http://www.wrzos.org.pl/download/Socius2pol.pdf
http://www.niepelnosprawni.pl/files/www.niepelnosprawni.pl/public/rozne_pliki/wsparcie1_3.pdf
Autor: Krzysztof Lech
Trener pracy osób z niepełnosprawnością w Opolskim Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych
Poprzedni
Generator