Praca socjalna z osobą niepełnosprawną to szeroko rozumiane dążenia pracownika socjalnego do poprawy funkcjonowania i do samodzielnej egzystencji osoby niepełnosprawnej. Ta samodzielność powinna mieć swoje zastosowanie w codziennym funkcjonowaniu. Działania pracownika socjalnego dążą do tego, aby zaspokajać podstawowe potrzeby wszystkich beneficjentów. Wszystkie działania pomocowe poprawiające funkcjonowanie niepełnosprawnych to również pobudzanie do samodzielności socjalnej.
Pamiętając o potrzebach kontaktu z innymi ludźmi pracownik socjalny powinien pobudzać środowisko lokalne do włączania się w proces pomocy osobom niepełnosprawnym oraz umożliwiać uczestnictwo w różnych formach życia społecznego. W pracy pracownika socjalnego dużą wartość odgrywa wzbogacanie systemu wartości podopiecznego. Odbywa się to poprzez wzajemny szacunek, otwartość, wzajemne zaufanie. Pozytywne nastawienie wdrażane przez pracownika socjalnego w relacjach z klientem daje możliwość wszechstronnego wsparcia. Ma to swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie opiekuńczej, społecznej oraz w poszerzaniu możliwości podopiecznego.
W relacji pracownika socjalnego z niepełnosprawnym beneficjentem bardzo duże znaczenie ma odpowiednio przeprowadzony proces poradniczy. Pracownik socjalny będący tutaj doradcą ma za zadanie pomóc w procesie doradczym. W poradnictwie ogromne znaczenie ma otwartość mówienia o uczuciach, emocjach oraz o problemach. W tych kontaktach bardzo ważna jest parcjalizacja problemu polegająca na „podziale” go na mniejsze jednostki oraz uniwersalizacja problemu, czyli pokazanie, że nie jest to jedyny taki problem i że taki problem ma o wiele więcej osób. Kolejnym krokiem jest wspólne ustalenie możliwych rozwiązań problemu. Decyzja o tym, w jaki sposób problem zostanie rozwiązany zależeć ma przede wszystkim od klienta. „Poradnictwo socjalne to swoisty dialog między pracownikiem socjalnym a klientem. Droga do sukcesu wiedzie przez umiejętność prawidłowego komunikowania się pracownika socjalnego z klientem.”
Niepełnosprawny beneficjent pomocy społecznej może liczyć na różnego rodzaju wsparcie. Może ubiegać się o zasiłek okresowy, który przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Kolejnym zasiłkiem, o który może starać się osoba niepełnosprawna jest zasiłek celowy. Przyznaje się go w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Udzielany jest on np. na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne. Osoba niepełnosprawna może starać się również o przyznanie pomocy w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane osobie, która wymaga pomocy innych osób. Obejmują one pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Pomocą dla osób niepełnosprawnych są również ośrodki wsparcia, które funkcjonują jako jednostki pomocy społecznej dziennego pobytu. Takim ośrodkiem może być np. dom pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, klub samopomocy. Ośrodki wsparcia pozwalają uzyskać zdolności adaptacyjne w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także integracji społecznej. Z kolejnej formy pomocy, a mianowicie z rodzinnego domu pomocy mogą korzystać osoby, które z powodu wieku lub niepełnosprawności wymagają usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Są to usługi świadczone całodobowo przez osobę fizyczną lub organizację pożytku publicznego dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu zamieszkujących wspólnie osób wymagających wsparcia w tej formie z powodu zaawansowanego wieku lub niepełnosprawności.
Mieszkanie chronione może być przyznane osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową (między innymi z powodu niepełnosprawności lub choroby) potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga całodobowej opieki. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku w integracji ze społecznością lokalną.
Pracownicy socjalni mogą pełnić rolę osób dostarczających pomocy w uzyskaniu renty inwalidzkiej, przyznaniu zasiłku pieniężnego, dostarczeniu potrzebnej odzieży, pomocy w uzyskaniu wózka inwalidzkiego czy pomocy w dostosowaniu mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
Kontakt pracownika socjalnego z niepełnosprawnym beneficjentem pomocy społecznej, często znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, wymaga dużych pokładów empatii, otwartości, trzeźwości umysłu, wiedzy oraz kompetencji. Jeśli praca stanowi tylko smutny obowiązek niedający satysfakcji zaczynamy mierzyć się ze zmęczeniem, frustracją i niższą jakością pracy, co skutkuje zaburzonymi kontaktami z klientem.
Literatura:
K. Czerwiński, A. Knocińska, M. Okrasa, Szkoła komunikacja i edukacja. Komunikowanie w różnorodnych relacjach interpersonalnych, Toruń 2012.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, http://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna/formy-udzielanej-pomocy/dom-pomocy-spolecznej/, 27.02.2014.
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r, (Dz.U. 2004 Nr 64 poz. 593).
Daria Małolepsza
Trener pracy osób z niepełnosprawnością w Opolskim Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych
Poprzedni
Generator