W ramach realizacji projektu „Pełno(s)prawni na rynku pracy – program aktywizacji społeczno – zawodowej osób niepełnosprawnych z woj. opolskiego” zapraszamy do zapoznania się z kolejnym artykułem – refleksją z praktycznej strony działań trenerów pracy.
Dzisiejsze społeczeństwo komercyjne i globalne nastawione jest na przeciętność i typowość, dlatego z trudem akceptuje i toleruje to wszystko, co jest inne, co odbiega od normy. Dlatego często obserwujemy brak zrozumienia dla świata ludzi niepełnosprawnych, ich problemów i potrzeb. Ludzie widzą przede wszystkim niepełnosprawność, a nie człowieka z całą złożonością jego psychiki. Ma to wpływ na ograniczenie osobom niepełnosprawnym wielu dziedzin życia i przejawia się w braku odpowiednich przepisów prawnych, w niechętnych postawach wobec tej grupy osób, w niedoinformowaniu o niepełnosprawności.
Czym jest zatem niepełnosprawność?
Aby zdefiniować to pojęcie należy na początku ustalić, co to jest „norma”?
Norma czyli coś co wyznacza granice. Człowiek „normalny” to taki, który mieści się w jakichś granicach i różni się od tych ludzi, którzy są poza nimi, są „odmienni”. Te granice są „jakieś” i nie mogą być jaśniej określone. Jedno z podstawowych twierdzeń psychopatologii brzmi bowiem: nie ma ostrej granicy między normą a patologią! Norma jest po prostu brakiem patologii, nic więcej. Jeśli istnieją ogromne obszary niepewności związane z sądami o patologii, sprawiające, że często nie wiemy czy dane zachowanie i osoba są naprawdę nienormalne, takie same obszary niepewności towarzyszą pytaniu o normalność. Często pojęcie normalności kojarzone jest z pojęciem zdrowia. Zdrowie to stan dobrego samopoczucia fizycznego, społecznego, psychicznego, a nie tylko jako brak schorzenia czy dolegliwości.
Niepełnosprawny natomiast to – odbiegający od przeciętności lub obniżony w stosunku do normy stan sprawności organizmu powodujący wyraźne ograniczenia i utrudnienia w wypełnianiu przez człowieka ról społecznych określany jest mianem niepełnosprawności. Niepełnosprawność jest pojęciem ogólnym obejmującym wszystkie jej stany niezależnie od stopnia obniżenia sprawności i okresu jej trwania.
Praca z osobami niepełnosprawnymi często niesie ze sobą ryzyko wpadnięcia w pułapkę definicyjnych prób segregacji i klasyfikacji oraz szufladkowania. Bardzo często łapiemy się na tym, że zastanawiamy się czy dane zachowanie jest jeszcze normą czy już patologią?
Czy interweniować? Szukać pomocy czy jeszcze nie? Praca z osobami niepełnosprawnymi szczególnie uwrażliwia, skłania do głębszej refleksji nad tym jak cienka i nieokreślona jest granica między tym, co pozornie normalne i nienormalne i jak łatwo można znaleźć się po tej „drugiej stronie”.
Praca z osobami, które nieco inaczej doświadczają świata jest niezwykle interesująca, jest bazą i polem do zdobywania nowych, bogatych doświadczeń. Jest spotkaniem z drugim człowiekiem, nie lepszym, nie gorszym, po prostu innym, a odmienność, należenie do mniejszości, nawet jednoosobowej, nie czyni nikogo szaleńcem…..
Autor: Magdalena Szul – Fryda
Trener pracy osób niepełnosprawnych