Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością, to nie tylko płynące z tego tytułu korzyści finansowe, to również zyskanie lojalnego i zaangażowanego w swoje obowiązki pracownika.
Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy wciąż nie jest łatwa. Ciągle istnieje stereotyp osoby niepełnosprawnej jako pracownika mniej wydajnego, niesamodzielnego. Natomiast zarówno badania, jak i relacje osób, które współpracują z osobami niepełnosprawnymi często przeczą tym stereotypom. Kluczową kwestią w tym wypadku jest fakt wcześniejszych kontaktów z osobą z niepełnosprawnością w miejscu pracy. Stereotyp ten funkcjonuje głównie u osób, które takiego kontaktu z osobą niepełnosprawną nie miały.
Korzyści finansowe dla pracodawcy to przede wszystkim miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, które przysługuje pracodawcy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dofinansowanie wypłacane jest w formie refundacji na podstawie wniosku oraz miesięcznych informacji o wynagrodzeniach składanych do Funduszu. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych pozwala także na uniknięcie płacenia miesięcznych kar na PFRON, do których zobowiązany jest pracodawca, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników i nie osiąga wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
Więcej informacji na ten temat można uzyskać m.in. w tekście Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 Nr 123 poz. 776 z późn. zm.), a także na stronie internetowej PFRON.
Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością to również korzyści pozafinansowe. Osoby niepełnosprawne jako pracownicy są naprawdę bardzo sumienni, lojalni, jeśli już dostają szansę na pracę, angażują się i tę szansę doceniają.
Pani Natalia, która na co dzień pracuje z już zatrudnionym beneficjentem naszego projektu „Pełno(s)prawni na rynku pracy…” nigdy dotąd nie miała styczności w pracy z osobą niepełnosprawną. Praca z beneficjentem naszego projektu pozwoliła jej przekonać się do osoby z niepełnosprawnością jako pracownika. Uważa, że „warto spróbować zatrudnić osobę niepełnosprawną, to tak naprawdę zależy od człowieka, a nie od niepełnosprawności, jeżeli osoba chce pracować, to będzie dobrym pracownikiem”. Kluczowa jest tu zatem motywacja pracownika do podjęcia zatrudnienia, a nie jego niepełnosprawność. Pani Natalia o beneficjencie naszego projektu mówi, że jest on „osobą zaangażowaną, gdyż chce sam z siebie pracować, angażuje się w pracę z innymi, zna doskonale standardy, (…) stara się, dokładnie wykonuje swoje obowiązki”.
Osobie niepełnosprawnej często trzeba poświęcić więcej czasu na przyswojenie niezbędnej wiedzy i adaptację do środowiska pracy, należy zadbać o zapewnienie jej odpowiednich warunków pracy, nabyć potrzebną wiedzę na temat charakteru niepełnosprawności zatrudnionego pracownika, jednak wysiłek ten opłaca się. Osoby z niepełnosprawnością potrafią w środowisku pracy funkcjonować na równi z pełnosprawnymi pracownikami i przy odpowiedniej pomocy odnaleźć się w środowisku pracy. Pani Natalia o relacjach współpracowników z beneficjentem naszego projektu w środowisku pracy mówi, że „pracownicy traktują go jako kolegę z pracy, nie zważają na jego niepełnosprawność, dobrze odnajduje się on w naszym towarzystwie”.
W badaniach na temat funkcjonowania osób z niepełnosprawnością na rynku pracy (Otrębski, Rożnowski, 2008) również potwierdza się teza, że doświadczenia z osobą niepełnosprawną w pracy mają duże znaczenie dla oceny osób niepełnosprawnych jako pracowników. Pracownicy sprawni współpracujący z osobami z niepełnosprawnością znacznie wyżej oceniają jakość pracy oraz relacje społeczne osób niepełnosprawnych w porównaniu do oceny siebie w tych kategoriach. Wyżej natomiast w stosunku do osób niepełnosprawnych, oceniają swoją innowacyjność w pracy oraz kwalifikacje. Pracownicy sprawni, którzy nie współpracują z osobami z niepełnosprawnością, oceniają siebie wyżej w porównaniu do osób niepełnosprawnych, we wszystkich wymienionych kategoriach.
Podobnie pracodawcy, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnością, znacznie lepiej spostrzegają jakość pracy oraz relacje społeczne osób niepełnosprawnych niż pracowników sprawnych. Natomiast w kategoriach innowacyjności w pracy oraz kwalifikacji zawodowych, pracodawcy ci oceniają obie grupy podobnie. Pracodawcy, którzy nie zatrudniają osób z niepełnosprawnością, oceniają osoby niepełnosprawne w porównaniu do osób sprawnych nieco niżej we wszystkich kategoriach. Pracodawcy ci, z racji braku doświadczenia, w swojej ocenie najprawdopodobniej kierują się stereotypem osoby niepełnosprawnej jako pracownika gorzej radzącego sobie w pracy, mniej potrafiącego.
Kluczowe jest tu zatem doświadczenie w pracy z osobą niepełnosprawną, danie tej osobie szansy i zobaczenie, że może być ona pełnosprawnym pracownikiem mimo swojej niepełnosprawności. Zatem pracodawco – zatrudnij osobę z niepełnosprawnością i przekonaj się, że WARTO!
Autorka: Małgorzata Bastrzyk
Trener pracy osób z niepełnosprawnością w Opolskim Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych
Źródła:
1. Otrębski, W., Rożnowski, B. (2008). Sytuacja psychologiczna osób z niepełnosprawnością na rynku pracy. Badania percepcji pracodawców, pracowników i poszukujących pracy. Lublin: Instytut Rynku Pracy.
2. Strony internetowe:
http://www.pfron.pl/portal/pl/
http://www.pfron.org.pl/portal/pl/47/1610/
Zmiana_kwoty_dofinansowania_do_wynagrodzen_pracownikow_
niepelnosprawnych.html
http://www.strefabiznesu.nto.pl/artykul/niepelnosprawni-tez-sa-dobrymi-pracownikami-34736.html
3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r., Nr 127, Poz. 721 z późn. zm.).
4. Wywiad z Panią Natalią, która na co dzień pracuje z osobą z niepełnosprawnością – beneficjentem realizowanego przez nas projektu „Pełno(s)prawni na rynku pracy – program aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych z województwa opolskiego”.