Grupy samopomocowe na Opolszczyźnie

Grupy samopomocowe jako metoda wsparcia społecznego jest w Polsce stosunkowo rzadkim zjawiskiem. Przy założeniu, że grupa samopomocowa nie jest tożsama ze znanymi i rozpoznawalnymi formami takimi jak stowarzyszenia i fundacje, pojawia się pytanie czym w takim razie taka grupa jest? Skoro osoby prawne jakimi są formy organizacji pozarządowych mają odniesienie w aktach prawnych (Ustawa Prawo o Stowarzyszeniach i Ustawa o Fundacjach) to gdzie szukać regulacji dotyczących grup samopomocowych?

Pierwszym i najważniejszym aktem prawnym sytuującym samopomoc w obszarze życia publicznego jest zapis w konstytucji o treści: „wszelkie działania Rzeczpospolitej Polskiej będą realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości”. Precyzuje go art. 12 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej gdzie zapisano, że: „Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji”.

Grupy samopomocowe mają zatem oddolny charakter, są formą wsparcia dla osób z podobnymi problemami. To szansa na pomoc wśród osób dotkniętych podobnymi problemami i doświadczeniami, czy poszukującymi rozwiązań w zbliżonym obszarze.

To nauka, to bycie razem, to czerpanie z doświadczenia innych. Filozofia grup samopomocowych zakłada również pewien poziom ich profesjonalizmu. To możliwość na odciążenie systemu wsparcia instytucjonalnego oraz wsparcia kierowanego przez III Sektor.

Wiele z potrzeb i problemów grupa samopomocowa może rozwiązywać we własnym zakresie. Czy wiele jest grup samopomocowych w Polsce, jak na tym tle wygląda woj. opolskie? Niezwykle trudno dotrzeć do aktualnych i rzetelnych danych w tym zakresie.

Z analizy literatury oraz praktyki społecznej wydaje się, że w profil grup samopomocowych wpisują się całkowicie w grupy anonimowych alkoholików. W innych obszarach taka forma wsparcia jest realizowana, jednak nie zawsze wprost metoda ta nazywana jest grupą „samopomocową”.

Mając to wszystko na uwadze, jak również niezwykle specyficzne potrzeby osób niesłyszących, w partnerstwie międzynarodowym postanowiliśmy przetransportować sprawdzone metody pracy grup samopomocowych w Niemczech do województwa opolskiego. Wszystko to możliwe jest za pośrednictwem projektu „Sieć Samopomocowa Osób Głuchych/Niesłyszących w Województwie Opolskim”.

Realizatorami projektu są:

– Opolskie Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych

– Parytetowy Związek Socjalny Krajów Związkowych Nadrenia-Palatynat /Kraj Saary (Der Paritätische Landesverband Rheinland-Pfalz/Saarland e. V.)

– Polski Związek Głuchych Oddział Opole (partner wspierający po stronie polskiej)

Celem projektu jest uruchomienie pięciu grup samopomocy osób niesłyszących w województwie opolskim i połączenie ich w sieć wsparcia w kooperacji: OCWIP z Polskim Związkiem Głuchych (PZG), celem polepszenia sytuacji socjalnej i społecznej osób niesłyszących w województwie opolskim.

Na ten moment powstały grupy samopomocowe w pięciu kołach Polskiego Związku Głuchych (Opole, Kluczbork, Kędzierzyn Koźle, Strzelce Opolskie, Nysa).

Koła samopomocowe spotykają się cykliczne, średnio dwa razy w miesiącu. Niezwykle ważnym zadaniem jest połączenie w sieć pracy pięciu grup samopomocowych przez stałą wymianę informacji o planach oraz metodach pracy, jak i za pomocą pięciu spotkań dyskusyjnych obejmujących wszystkich członków pięciu grup wsparcia.

W styczniu 2015 roku czeka nas jeszcze kampania informacyjna służąca zwiększeniu świadomości społecznej w kwestii problemów osób z dysfunkcją słuchu w województwie opolskim.

W dniach 17-20 listopada 2014 członkowie grup samopomocowych i kadra projektu odbyła wizytę studyjną do Niemiec (Trier) w celu wymiany doświadczeń z niemieckimi grupami samopomocowymi wśród osób niesłyszących.

Byłą to okazja do ewaluacji cząstkowej projektu, do wymiany branżowych informacji z organizacjami działającymi na rzecz środowiska osób niesłyszących w Niemczech. Była to również okazja do promowania projektu po stronie niemieckiej.

To był czas wspólnych rozmów, dyskusji, porównywania podstaw prawnych, porównywania tendencji społecznych.

Była też okazja do spotkania się z Prezydentem Landtagu Rheinland-Pfalz – Pan Joachim Mertes, który bardzo pozytywnie oceniał wspólne polsko – niemieckie działania w ramach realizacji projektu.

Wizyta u partnera z Niemiec dała nam dużo praktycznych wskazówek, wzmocniła motywacje do rozwijania idei samopomocy wśród osób z niepełnosprawnością.

W Niemczech na chwilę obecna funkcjonuje około 75 000 grup samopomocowych. Ponad 400 podmiotów wspiera funkcjonowanie grup samopomocy.

Podczas wizyty bardzo szczegółowo omówiliśmy zasady i reguły pracy grup samopomocowych. Finansowanie grup samopomocowych po stronie niemieckiej ma stabilne miejsce w odpowiedniku polskiej kasy chorych w Niemczech.

Na ten moment widzimy ogromną potrzebę wsparcia i edukacji w zakresie właściwych metod wdrażania i promowania grup samopomocy.

Liczymy, że z czasem ich rozwój będzie tak samo energicznych jak tworzenie nowych podmiotów pozarządowych w naszym województwie.

Wspólne 4 dni to też okazja do poznania się nawzajem i zdobycia nowych międzynarodowych przyjaźni.

Pamiątkowe fotografie: