Czy są pewne cechy pożądane u osób, które są trenerami pracy osób z niepełnosprawnością? Czy jakieś doświadczenia, zachowania, zwyczaje pomagają w tej pracy?
Jakich cech osobowościowych warto szukać u siebie, myśląc o pracy z osobami z niepełnosprawnością?
Odpowiedzi na te pytania dostarcza mi moja codzienna praca w charakterze trenera oraz wsparcie i koordynacja pracy innych trenerów zatrudnionych w Opolskim Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych.
Próbując szukać idealnego profilu trenera pracy odniosę się do kilku kluczowych kwestii w tym zakresie:
1) znajomość siebie i własnych kompetencji – trener pracy, aktywizując osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy, powinien sam dobrze znać ten rynek i jego mechanizmy. Znajomość zasad, trendów i oczekiwań związanych z aktywizacją zawodową z pewnością pomaga w osiąganiu rezultatów w pracy na rzecz własnego podopiecznego. Znajomość własnych kompetencji daje poczucie bezpieczeństwa i sprawczości również naszemu podopiecznemu. Z kolei znajomość siebie pozwala na przewidywanie sytuacji i unikanie kryzysów w trudnej pracy, która jest niezwykle obciążająca emocjonalnie.
2) otwartość na „inność” – trener pracy musi być otwarty na drugiego człowieka, w szczególności na inność, która często związana jest z niepełnosprawnością. Inność ta jednak nie jest cechą negatywną. Otwartość trenera pozwala na nawiązanie właściwej i pożądanej relacji pomocowej z podopiecznym i z pracodawcą.
3) szacunek do drugiego człowieka – trener pracy powinien w sposób bezwzględny kierować się w pracy szacunkiem, zrozumieniem i akceptacją swojego podopiecznego. Może wskazywać na obszary rozwojowe, które wymagają zmiany. Może udzielać konstruktywnej informacji zwrotnej. Może nie akceptować konkretnego zachowania swojego podopiecznego ale powinien szanować jego autonomię jako jednostki, jako podmiotu samostanowiącego o sobie.
4) wiara w to, co się robi i mówi – trener pracy w kontakcie z pracodawcą powinien być szczery, autentyczny ale też przekonujący. Zależy to w dużej mierze od tego, czy my sami jako trenerzy jesteśmy przekonani do tego, co robimy i w jaki sposób dochodzimy do celu. Jeżeli nie wierzymy, że nasz beneficjent znajdzie pracę, to wówczas ten brak przekonania udzieli się beneficjentowi i – co gorsze – również potencjalnemu pracodawcy.
5) wyciąganie wniosków i realizacja nie tylko własnego planu – ta wskazówka postępowania jest związana z ewaluacją cząstkową własnych działań zawodowych oraz wystrzeganiem się realizacji planu działania stworzonego dla beneficjenta za wszelką cenę. Czasem konieczna jest zmiana, czasem trzeba próbować innych rozwiązań, czasem trzeba też rozpocząć od nowa ścieżkę planowania kariery zawodowej.
6) życzliwość i profesjonalizm – kieruj się w stronę sukcesu zawodowego swojego podopiecznego ale bądź też dla niego w pewnym stopniu przyjacielem, kiedy tego potrzebuje.
Czy ten krótki zestaw wyczerpuje temat cech osobowościowych trenera pracy?
Z pewnością nie. Być może wiele z tych czynników jest czymś wykraczającym poza cechy osobowościowe.
Opisane przykłady warunkują jednak w większości przypadków skuteczność wprowadzania osób z niepełnosprawnością na rynek pracy.
Autorka: Dorota Piechowicz – Witoń
Trener pracy koordynujący w Opolskim Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych.